KIRTAY NE GÜZEL ÖZETLEDİ.. ‘YALOVA DEPREMİ HATIRLAMIYOR’

17 Ağustos 1999 depreminde Yalova il genelinin toplam nüfus 140 bin kişiydi. Resmi kayıtlara göre depremde yaklaşık, 3 bin kişi yaşamını yitirirken, 20 bin kişi de Yalova’yı terk etti.

Depremin ertesi günü Yalova il genelinin toplam nüfusu 115 bin civarında kalmıştı. Yalova’da depremi yaşayan 115 bin kişiden son 23 yılda da yaşlılık ve çeşitli nedenlerden ötürü de yaklaşık 15 bin kişi yaşamını yitirdi. Bir başka ifadeyle Yalova’da depremi yaşayan yaklaşık 100 bin kişi kaldı. 2022 Yalova’sında ise Yalova’nın toplam nufusu ise; 299.408. Daha açık bir ifadeyle Yalova’da yaşayan her üç kişiden iki kişi Yalova’da depremi yaşamayan ve hatırlamayanlardan oluşuyor.

Bedava Hayat, Ucuz Arsa, Konutlar  Göçleri Arttırdı…

17 Ağustos 1999 Depreminin ilk haftasında Yalova’da toplam 115 bin kişi kalmıştı. Depremin bir hafta sonrasında ise inanılmaz tersine bir göç yaşanmaya başlandı. Çünkü Yalova’da her şey bedavaydı. Ulaşım, yeme içme, yatma, iletişim gibi bir insanın günlük ihtiyaçlarının tamamı neredeyse bedava karşılanıyordu. Hatta, evi olmayanlara prefabrik konut bile tahsis ediliyordu. Bedava yaşam, Yalova’nın nüfusunu 17 Ağustos 1999 depreminin ardından giderek artmasına neden oluyordu.

Depremin Ardından Yalova Nufusu Arttı….

Bir başka ifadeyle, depremi Yalova’da yaşayanların bir bölümü Yalova’yı terk ederken, depremi Yalova’da yaşamayanlar ise Yalova’ya gelerek sanki Yalova’da depremi yaşamışçasına birer depremzede olarak, gerçekte ise (Depremzade) olarak yaşamaya başlamıştı. Tüm bunlarla birlikte Yalova’da deprem sonrasında arsa ve konut fiyatlarının düşmesinin ardından, aynı zamanda yaşanan yoğun göçlerle birlikte, 2001 yılında  Yalova’nın nüfusu 168.593’e, 2007 yılında ise 181.758, 2010 yılında ise 203.741 yükselmişti. 2015 yılında ise Tersaneler, Yalova Üniversitesi, Körfez Köprüsü gibi faktörlerle Yalova’nın nufusu 233.009 bine ulaştı. 2022 Yılı Yalova’sının nufusu ise 299.408. Bu nufusun 30 bini aşkın kayıtlı ortadoğu kökenli nufus. Kayıt dışı ise adı üstünde bilinmiyor.

Yalova’da Yaşayanların %70’si Depremi Yaşamadı..

Deprem sonrasında yaşanan göçlerle birlikte 23 yıl önce meydana gelen 17 Ağustos 1999 depremini Yalova’da yaşayan her üç kişiden ikisi depremi hatırlamazken, göçle birlikte artan konut talebi üzerine tarım alanları da imara açılmış oldu. Nüfus yoğunluğu olarak ifade edilen “bir kilometrekareye düşen kişi sayısı” Türkiye genelinde 101 kişi olurken, Yalova’da bu oran ise 330  kişi oldu. 1999 depremi öncesinde Yalova genelinde 5-7 kat olan imar durumu, deprem sonrasında 3-4 katla sınırlandırılmasının ardından 5-6 katlı olan hasarlı binaların yıkılarak yerine 3-4 kat olan imar durumu nedeniyle bu binaların yıkımı hak sahiplerinin” Hak Kaybı”nı gerekçe göstererek mahkemeye başvurarak binalarını yıktırmadılar. Hasarlı binalara ise makyaj yapılarak Yalova’ya göç edenlere ve Yalova Üniversitesinde eğitim gören öğrencilere kiraya verildi.

Yalova’da Konutların Büyük bir Bölümü Hasarlı…

17 Ağustos 1999 Depreminin ardından 5 Eylül 1999 tarihinde Dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan ve dönemin Yalova Valisi Merhum Nihat Özgöl tarafından Yalova Kriz merkezinde düzenlenen toplantıda, Yalova genelinde, 33 bin 718 konut ve işyerinin zarar gördüğü, depremde 2 bin 504 kişi yaşamını yitirirken 4 bin 506 kişinin ise yaralandığı resmi olarak açıklanırken bu açıklamalarda resmi evraklara kayıt altına alındı.  33 bin 718 konut ve işyerinin hasar tespit raporları da şu şekilde yer aldı.  10 bin 201 konut ve işyeri depremle birlikte yıkık ve ağır hasarlı.  8 bin 953 konut orta hasarlı, 14 bin 564 konut ve işyeri ise az hasarlı olarak, toplamda 33.718 konut ve işyeri “hasar tespit raporlarında” hasarlı olarak kayıtlara girdi.

Yalova’da Kentsel Dönüşüm Kaçınılmaz Olmuştur…

Şimdi bir kez daha düşünün! 17 Ağustos 1999 depremi öncesinde Yalova’nın toplam nufusunun 140 bin olduğunu vurgulamıştım. Yalova il genelinde de o dönemlerde de yaklaşık 50 bin civarında konut bulunmaktaydı. Yalova’da 33.718 konutun hasarlı olduğu resmi kayıtlarda yer aldı. Resmi rakamlara göre, Yalova’da mevcut konutların büyük bir bölümünün hasarlı olduğu ortaya çıkmaktadır.  Bu da Yalova genelinde kentsel dönüşümün elzem olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Özellikle;  deprem öncesinde inşaa edilen konutların kentsel dönüşüme sokulması artık bir zorunluluk olarak karşımızda durmaktadır.

Yalova’da 33.718 Hasarlı Binadan, 2114 Bina Yıkıldı..

Yalova Çevre, Şehircilik ve İklim Müdürlüğünün verilerine göre,  bugüne kadar, Riskli Yapı Tespit  Raporu Müdürlüğü Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri tarafından riskli yapı olarak onaylanan 700 bina’dan oluşan 2114 konut kentsel dönüşüm nedeniyle yıkılmıştır.  Oysa yukarıda da ifade ettiğim gibi, ağır, orta ve hafif olmak üzere 33 bin 718 konut ve işyerinin depremde zarar gördüğü resmi kayıtlarda yer almaktadır.  O nedenle de Yalova Belediyesinin başlattığı Kentsel dönüşüm çalışmaları son derece önemlidir. Ancak bu dönüşüm Bağlarbaşı Roman Mahallesi ile yetinilmemeli Yalova genelini kapsamalıdır.

2022 ‘de Yalova’nın Nüfusu 300 Bin. 35 Bin de Yabancı Var…

Bir kez daha hatırlatalım. 1999 Ağustos’unda Yalova il genelinde toplam 140 bin kişi yaşıyordu. 2022 Ağustos ayı itibariyle Yalova’da nüfusun 300 bin, yabancı uyrukluların sayısının ise 35 bin civarında olduğu biliniyor. Yabancı uyrukluların Yalova merkezde yoğunlaşması ile birlikte Yalova’da önemli bir kimlik deformasyonu, demografik yapının da bozulmasını da beraberinde getirdiği gibi, Yalova’nın sosyal dokusu, sosyal yaşamını da değiştirmiştir. Birkaç yıl öncesinde Yalova sahiline çıktığınızda, selam verebileceğiniz bir Yalovalıyı görmek mümkün olamazdı, gelinen noktada ise;  Yalova sahilinde Türkçe konuşan insan bulmakta zorlanıyorsunuz.  Bugünlerde kentsel dönüşüme karşı çıkanların oranı yüksek olmasının nedenlerinden biri de Yalova’da depremi yaşayan nufusun sadece % 30 oranında kalmasıdır.  Yüzyılın felaketini Yalova’da yaşamamış insanların, kentsel dönüşümü desteklemesi de  zaten düşünülemez.